Analyse verkiezingsprogramma's door CPB en PBL

In de aanloop naar de verkiezingen van 12 september 2012 hebben de politieke partijen gevraagd om een analyse van hun verkiezingsprogramma’s. Het Centraal Planbureau heeft de economische effecten geanalyseerd, het Planbureau voor de Leefomgeving de effecten op milieu.

Zorg

Bij de zorg beperkt de analyse zich noodgedwongen tot de budgettaire effecten van de voorgenomen maatregelen, dat wil zeggen: de kosten. De baten van zorg, dus de effecten van de maatregelen op de gezondheid van mensen, blijven geheel buiten beeld. De reden hiervoor is dat het heel moeilijk is, zo niet onmogelijk, om de effecten op de gezondheid op een verantwoorde manier te kwantificeren.

AWBZ

Alle partijen nemen afscheid van de AWBZ (Algemene Wet Bijzonder Ziektekosten) in zijn huidige vorm. De zorgbehoefte kan dan meer in detail afgestemd worden op individuele omstandigheden. Het De VVD legt de uitvoering van de AWBZ als sociale voorziening in handen van een zelfstandig bestuursorgaan, de PvdA, D66, GroenLinks en ChristenUnie van gemeenten. PVV en SP kiezen voor het concept van Buurtzorg of ‘regelarme zorg’.

Begeleiding, persoonlijke verzorging en huishoudelijke verzorging

Veel partijen bezuinigen op de lastiger vast te stellen zorgbehoeftes, te weten begeleiding, persoonlijke verzorging en huishoudelijke verzorging vanuit de WMO. VVD en ChristenUnie schaffen de functie huishoudelijke verzorging af en bieden alleen nog compensatie voor de allerzwaarste gevallen. Dit behelst een reductie van 80% van het budget. D66 schaft de functie huishoudelijke verzorging ook af, maar reserveert 50% van het budget ter compensatie van de meest behoeftigen. Het CDA laat de eerste drie uur huishoudelijke verzorging voor rekening van gebruikers komen. Dit betekent een reductie van 17,5% van het budget voor huishoudelijke verzorging.

Basispakket verzekerde zorg

Alle partijen laten het basispakket voor verzekerde zorg zo goed als in tact. In het basispad wordt het collectief verzekerde pakket wel al met 1,3 mrd euro ingeperkt op basis van het criterium lage ziektelast. Veel partijen draaien deze maatregel gedeeltelijk terug.Vrijwel alle partijen zijn voorstander van een stringenter beleid ten aanzien van het toelaten van nieuwe medische technologie (‘stringent pakketbeheer’). In de toekomst moet er volgens hen beter gekeken worden of een behandeling medisch noodzakelijk is. Nieuwe en bestaande behandelingen moeten gecontroleerd worden op bewezen effectiviteit en kosteneffectiviteit en het voorwaardelijk toelaten van nieuwe behandelingen tot het basispakket wordt aangescherpt

Eigen betalingen

De politieke partijen kijken verschillend aan tegen de wenselijkheid van eigen betalingen in de zorgverzekeringswet. SP, PVV, PvdA verlagen de eigen betalingen ten opzichte van het basispad, terwijl CDA, ChristenUnie, D66, VVD en GroenLinks deze verhogen. GroenLinks, PvdA en D66 kiezen voor een inkomensafhankelijk eigen risico. Dat ontziet de lage inkomens.

Curatieve zorg

In het stelsel van de curatieve zorg willen acht partijen besparen en twee partijen intensiveren op de uitgaven van de collectief gefinancierde zorg (zie tabel 2.12). Er zijn grote verschillen tussen partijen over hoe ze de bekostiging, het basispakket en de eigen betalingen van het zorgstelsel willen vormgeven.

Gereguleerde marktwerking

Acht partijen, VVD, PVV, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie, kiezen ervoor om door te gaan met gereguleerde marktwerking. Twee partijen, de PvdA en de SP, willen een drastische wijziging van het zorgstelsel waarbij de zorg een voorziening wordt en het aanbod van de zorg gestuurd wordt via krappe budgettering. Zes van de acht partijen kiezen weliswaar voor doorgaan met gereguleerde marktwerking in de zorg,(VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie) maar anderzijds willen ze ook meer overheidsregulering.

Volume groei ziekenhuizorg verlagen

Vijf partijen, VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, willen het door de huidige regering ingezette macrobeheersingsinstrument (MBI) en specialistenbudget gebruiken om tot en met 2017 de volumegroei in de ziekenhuiszorg verder te verlagen van 2½% tot 2% per jaar. Ook de PVV kiest hiervoor. GroenLinks wil ditzelfde bereiken via een ander instrument, namelijk maatstafconcurrentie tussen ziekenhuizen.