Iedereen (jong of oud) kan er wel eens mee te maken krijgen dat je (tijdelijk) de zorg voor iemand in je naaste omgeving op je neemt. Het kan gaan om zorg voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende ouder, kind of ander familielid, vriend of buur. Velen doen het al jaren, zonder te beseffen dat ze mantelzorger zijn. Maar wat is een mantelzorger eigenlijk? En wat betekent deze rol voor je dagelijks leven?
Mantelzorgers
‘Mantelzorgers zijn mensen die onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende ouder, kind of ander familielid, vriend of buur. Zij geven die zorg omdat ze een persoonlijke band hebben met die persoon. De zorg die zij geven is langdurig, intensief en afhankelijk van de behoefte van de zorgbehoevende. We spreken over mantelzorg als het gaat om zorg die de gewone zorg van mensen qua duur, intensiteit of zwaarte overstijgt’. Het aantal mantelzorgers in Nederland wordt geschat op zo’n 3.7 miljoen mensen. Hiervan zorgen 2,6 miljoen mensen meer dan acht uur per week of langer dan drie maanden voor een ander. Zo’n 1,1 miljoen mantelzorgers zorgen meer dan acht uur per week én langer dan drie maanden voor een ander.
Van zorgtaken tot spin in het zorgweb
Als iemand een beperking heeft of chronisch ziek is, heeft dat veelal gevolgen voor zijn of haar leven. Uiteenlopende zorg en hulp kunnen nodig zijn om de kwaliteit van leven, zelfredzaamheid en participatie in de maatschappij te behouden of te bevorderen. Dit alles heeft uiteraard ook invloed op het leven van de naasten. Vaak neem je uit liefde of vanzelfsprekendheid de zorg op je. Te denken valt aan huishoudelijk zorg (boodschappen doen, maaltijden bereiden, schoonmaken), persoonlijke verzorging (wassen, aan- en uitkleden), maar ook psychosociale ondersteuning. Naast deze zorgtaken voeren veel mantelzorgers ook de regie in het gehele proces. Ze zijn als het ware de spin in het zorgweb. Je gaat bijvoorbeeld mee naar afspraken bij artsen en specialisten. Je onderhoudt contacten met diverse (zorg)instanties. Je regelt de zorg, hulp en financiën zoals het aanvragen van diverse indicaties, hulpmiddelen, voorzieningen en financiële regelingen.
Een gezonde balans
Zorgen voor een ander bij wie je persoonlijk betrokken bent, is een mooie taak die je kunt vervullen. Naast je rol als mantelzorger ben je misschien ook moeder, kind, partner, vriend(in), werknemer, student, hobbyist, sporter e.d. De zorg kan soms zo intensief zijn dat andere taken of rollen in het gedrang komen. De uitdaging is om de balans te krijgen en te behouden in de rollen die je in je leven vervuld. Je bent continu bezig met stellen van prioriteiten en grenzen, het maken van keuzes en het nemen van tijd en ruimte om te voorkomen dat je uit balans raakt. Het tijdig bespreekbaar maken van je rol als mantelzorger bij je sociale omgeving, werkgever of studiebegeleider kan hierbij belangrijk zijn.
Als je voor een ander zorgt is het ook belangrijk dat je de zorg af en toe even kunt overdragen. Zodat je niet overbelast raakt. Maar ook tijd aan je andere gezinsleden, vrienden, werk en/of hobby’s kunt besteden.De tijdelijke en volledige overname van uw mantelzorgtaken heet respijtzorg.
Kortom, mantelzorg is niet alleen zorgen voor een ander, maar ook zorgen voor jezelf door een gezonde balans in je leven. Dit alles is misschien niet altijd even makkelijk, maar wel een voorwaarde om de zorg goed te kunnen blijven doen. Iemand zei ooit eens tegen mij: ‘Als je niet goed voor jezelf zorgt, kan je er ook niet goed voor een ander zijn.’
Informatie en ondersteuning
Als mantelzorger kan je zelf ook informatie, advies en praktische ondersteuning krijgen. Hierbij kan gedacht worden aan informatie en advies aangaande mogelijkheden van vervangende mantelzorg (respijtzorg), financiële regelgeving en hulp bij de aanvraag voor bijvoorbeeld zorg in de thuissituatie. Er is een landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg, te weten MantelzorgNL. Hier vind je onder andere dagboeken van mantelzorgers, een forum en informatie over mantelzorg. Ook zijn er in het hele land steunpunten waar je als mantelzorger terecht kunt. Via de website van Mezzo kan je deze steunpunten vinden.
