Krijgt u zorg, bijvoorbeeld in een ziekenhuis, dan heeft u recht op duidelijke informatie en inzage in uw medisch dossier. U mag een behandeling of een bepaald medicijn weigeren en u heeft ook recht op een second opinion. Als u ontevreden bent over de handelwijze van een zorglener of zorgverzekeraar, kunt u een klacht indienen. De Rijksoverheid is bezig met nieuwe wetgeving over patiënten- en cliëntenrecht
Voor uw medische behandeling gelden verschillende rechten en plichten.
Rechten en plichten bij wet geregeld
De rechten en plichten staan in het Burgerlijk Wetboek over de geneeskundige behandelingsovereenkomst (Afdeling 5 van Titel 7 van Boek 7). Deze afdeling is in het Burgerlijk Wetboek opgenomen bij de Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst. In de praktijk spreken we vaak over de WGBO.
Deze wet is van belang voor iedereen die met geneeskundige zorg te maken heeft. Behandelt of onderzoekt een hulpverlener, zoals een arts of verpleegkundige, een patiënt? Dan is er sprake van een geneeskundige behandelingsovereenkomst.
Rechten en plichten patiënten
- recht op duidelijke informatie over eventuele onderzoeken, behandelingen en uw gezondheidstoestand;
- recht om geen informatie te willen;
- toestemmingsvereiste voor een medische behandeling;
- recht om uw medisch dossier in te zien en recht op een kopie daarvan;
- recht om fouten in uw medisch dossier te herstellen;
- recht om een eigen verklaring aan uw medisch dossier toe te laten voegen;
- recht om gegevens uit uw medisch dossier te laten vernietigen;
- recht op privacy en geheimhouding van medische gegevens (beroepsgeheim);
- recht op een second opinion (tweede mening) van een andere arts dan uw behandelend arts.
Plichten die u als patiënt heeft
- U informeert uw arts zo goed mogelijk en verleent uw medewerking die nodig is voor een goede zorgverlening;
- U moet uw hulpverlener of zorginstelling betalen.
Verdere versterking van de positie van de patiënt
Er is een wetswijziging van de WGBO in voorbereiding die ziet op een verdere versterking van de positie van de patiënt. Bijvoorbeeld om te verduidelijken dat patiënten en artsen steeds meer samen over de behandeling moeten spreken. Op 12 juli 2018 is het wetsvoorstel aan de Tweede Kamer aangeboden.
Bron: Rijksoverheid
Als cliënt of patiënt van een zorginstelling kunt u meepraten over het beleid van uw instelling. Dit kan via de cliëntenraad.
Cliëntenraad zorginstelling
De cliëntenraad in een zorginstelling behartigt de gemeenschappelijke belangen van de patiënten en cliënten. In de cliëntenraad zitten cliënten, maar ook vertegenwoordigers van het cliëntenbelang zoals familieleden van cliënten. Het bestuur van een zorginstelling moet bij beslissingen rekening houden met het advies van de cliëntenraad.
Rechten Cliëntenraad
Om goed te kunnen functioneren heeft een cliëntenraad een aantal rechten. Dat zijn:
- Recht op informatie
De zorginstelling moet de cliëntenraad alle informatie geven die deze voor zijn taak nodig heeft.
- Recht op overleg
De cliëntenraad overlegt regelmatig met de directie over het beleid van de instelling.
- Recht om te adviseren
De cliëntenraad mag gevraagd en ongevraagd de directie adviseren.
- Recht van enquête
Een zorginstelling die een stichting of een vereniging is, neemt in haar statuten een cliëntvertegenwoordigend orgaan op die zij het recht van enquête geeft. De zorginstelling kan daarvoor niet alleen de cliëntenraad aanwijzen, maar ook een ander cliëntvertegenwoordigend orgaan. Bijvoorbeeld een cliëntenorganisatie. Via het enquêterecht kan dit orgaan de Ondernemingskamer vragen een onderzoek in te stellen naar mogelijk wanbeleid in een zorginstelling.
- Bindende voordracht bestuurslid
De cliëntenraad kan invloed uitoefenen op de samenstelling van het bestuur of de Raad van Toezicht. Hij mag ten minste 1 persoon voordragen ter benoeming als lid van de Raad van Toezicht.
Zorginstellingen met verplichte cliëntenraad
Instellingen voor gezondheidszorg, maatschappelijke zorg of verslavingszorg moeten een cliëntenraad hebben. Dit geldt bijvoorbeeld voor:
- algemene ziekenhuizen;
- psychiatrische ziekenhuizen;
- instellingen voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ);
- instellingen voor mensen met een lichamelijke en verstandelijk beperking;
- verzorgingshuizen en verpleeghuizen;
- andere instellingen die zorg leveren op grond van de Wet langdurige zorg (Wlz). Deze kunt u vinden op de website van het CIBG – Toelating zorginstellingen. Het CBIG bepaalt of een instelling aan de wettelijke eisen voldoet.
Wetgeving medezeggenschap in de zorg
Medezeggenschap van cliënten in de zorg is geregeld in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz).
Informatie en advies aanvragen over cliëntenraad en medezeggenschap
Wilt u als lid van een cliëntenraad advies over medezeggenschap en belangenbehartiging? Neem dan contact op met een van de steunpunten of koepelorganisaties voor cliëntenraden (bijv. LOC, LSR, NCZ of KansPlus). Ook cliënten van een zorginstelling kunnen hier terecht voor informatie en advies zorgverlening en patiëntenrechten.
Bron: Rijksoverheid
Een klacht over een arts of zorginstelling bespreekt u eerst met de arts of instelling. Komt u er samen niet uit? Dan kunt u een klacht indienen bij verschillende instanties.
Behandeling van uw klacht door de zorgaanbieder
Een zorgaanbieder moet vanaf 2017 binnen 6 weken reageren op uw schriftelijke klacht of klacht per e-mail. De zorgaanbieder mag de behandeling van uw klacht eenmalig met 4 weken verlengen. Daarna mag verlengen alleen als u daarmee instemt.
Klachtenfunctionaris
Komt u er samen met de zorgaanbieder niet uit? Of weet u niet hoe u uw onvrede bespreekbaar moet maken? Ga dan naar de klachtenfunctionaris. Deze helpt u om samen met de zorgaanbieder een oplossing te vinden. De klachtenfunctionaris is gratis voor u.
De klachtenfunctionaris kan u ook adviseren over verschillende andere instanties waar u terecht kunt met uw klacht.
Sinds 2017 is het voor iedere zorgaanbieder wettelijk verplicht om een klachtenfunctionaris te hebben. Heeft uw zorgaanbieder nog geen klachtenfunctionaris? Geef dit dan door aan het Landelijk Meldpunt Zorg. Door uw melding kan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd besluiten om onderzoek te doen naar de zorgaanbieder waar u een melding over doet. Bij het Landelijk Meldpunt Zorg kunt u ook advies vragen.
Geschilleninstantie
Komt u er niet uit met uw zorgaanbieder, al dan niet met bemiddeling van de klachtenfunctionaris? Dan kunt u overwegen een rechtszaak aan te spannen. Maar u kunt ook naar een geschilleninstantie; een gemakkelijker alternatief dan de burgerlijke rechter. Sinds 1 januari 2017 moet elke zorgaanbieder zijn aangesloten bij een geschilleninstantie.
De zorgaanbieder moet zich houden aan de uitspraak van de geschilleninstantie. Heeft u schade geleden? Dan kan de geschilleninstantie een schadevergoeding toekennen. De geschilleninstantie is bevoegd om een schadevergoeding tot € 25.000 toe te kennen. In het geschillenreglement van de zorgaanbieder staat het exacte maximum bedrag.
Tuchtcollege
Met een klacht over een zorgverlener of arts kunt u ook naar het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Lees waarover u een klacht kunt indienen op de website van het tuchtcollege. U kunt daarbij hulp krijgen van een tuchtklachtfunctionaris.
Het tuchtcollege beoordeelt na een ernstige klacht of de zorgverlener een berisping dan wel een waarschuwing krijgt of (tijdelijk) zijn beroep niet meer mag uitoefenen.
Landelijk meldpunt zorg: hulp en advies bij klachten
Het Landelijk Meldpunt Zorg geeft advies en informatie over de afhandeling van klachten. Zij lossen geen klachten op, maar helpen u wel verder. Bijvoorbeeld als u een klacht heeft over een operatie die niet goed is verlopen. Ze informeren u over de mogelijkheden om uw klacht op te lossen. Ook beantwoorden ze uw vragen en helpen u met praktische tips. Ernstige klachten geeft het Landelijk Meldpunt Zorg door aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Op de website van het Landelijk Meldpunt Zorg leest u hoe u contact met het meldpunt kunt opnemen.
