Mantelzorgers geven zorg aan hulpbehoevenden binnen hun directe omgeving. Ongeveer driekwart van alle zorg is mantelzorg, en daarom is mantelzorg het fundament onder ons zorgstelsel. Mantelzorgers kunnen de zorg langer volhouden als zij af en toe de zorg uit handen kunnen geven en zelf nieuwe energie kunnen opdoen. Een tijdelijke en volledige overname van zorg met als doel de mantelzorger een adempauze te geven noemen we respijtzorg.
Respijtzorg is de verzamelnaam voor uiteenlopende vormen van mantelzorgvervanging. Thuis of buitenshuis, geboden door familie, vrijwilligers of professionals, gefinancierd uit eigen middelen, door de zorgverzekeraar, gemeenten (Wmo) of Wet langdurige zorg. De overname van de zorg kan incidenteel zijn, bijvoorbeeld tijdens een vakantie, maar het kan ook gaan over bijvoorbeeld wekelijks een dagdeel of maandelijks een weekend. Die verscheidenheid is nodig om vervangende zorg op maat te kunnen afstemmen op specifieke beperkingen, leeftijd en leefstijl van de verzorgde.
Mogelijkheden
Er zijn verschillende manieren om de zorg met anderen te delen. Dit kan met mensen in je omgeving, door vrijwilligers, incidenteel of structureel bij jou thuis of buitenshuis. Welke zorg je kiest hangt af van je wensen en de wensen van degene voor wie uje zorgt. Voor bepaalde vormen van zorg zijn indicaties mogelijk en soms vergoedt je zorgverzekeraar ook een aantal uur opvang.
Je kunt de zorg incidenteel overdragen, bijvoorbeeld tijdens een vakantie. Of structureel, bijvoorbeeld elke week een dagdeel of maandelijks een weekend. Het kan kortdurend of langdurend zijn. Als je al langere tijd mantelzorger bent, heeft het de voorkeur dat je regelmatig even een pauze neemt voor jezelf. Respijtzorg zou voor iedere mantelzorger een vast onderdeel moeten zijn tijdens de zorgperiode.
Wie neemt de zorg over?
Je kunt de zorg overdragen aan mensen uit je eigen omgeving, vrijwilligers of beroepskrachten. Iemand uit je omgeving kan een familielid, een buur of een vriend(in) zijn. Als de zorg door beroepskrachten wordt overgenomen, heb je een indicatie nodig.
Voor wie draag je de zorg over?
Dat kan voor iedereen die zorg nodig heeft. Vaak zijn er speciale voorzieningen voor speciale groepen; bijvoorbeeld voor mensen met dementie, voor kinderen met een verstandelijke beperking, voor mensen die in een terminaal stadium van hun ziekte zijn.
Waar wordt de zorg gegeven?
De zorg kan thuis gegeven worden, maar ook buitenshuis. Zowel thuis als buitenshuis kan de zorg door vrijwilligers en beroepskrachten worden gegeven. Lees meer over overdragen van de zorg: thuis en buitenshuis?.
De zorg kan bij u thuis of buitenshuis worden gegeven.
Overdragen van de zorg thuis
De zorg wordt thuis overgenomen, zodat je van huis kunt gaan terwijl de verzorgde in de vertrouwde omgeving kan blijven. Deze zorg thuis is vooral geschikt als degene voor wie je zorgt graag in de eigen vertrouwde omgeving blijft of als vervoer problemen oplevert. Als de zorg niet door een vrijwilliger kan worden verleend, dan komt een beroepskracht in aanmerking.
Voorbeelden
Thuis kan de zorg bestaan uit:
- spelen met een gehandicapt kind
- toezicht houden op iemand met dementie
- waken bij iemand in de laatste levensfase
Dit kan door:
- een vrijwillige thuishulp
- een oppas- of bezoekservice
- vrijwillige palliatieve terminale thuiszorg
- professionele hulpverleners
Wil je op vakantie? Dan kunt je Handen-in-huis inzetten om thuis de zorg volwaardig over te laten nemen.
Overdragen van de zorg buitenshuis
Bij overdragen van de zorg buitenshuis, heeft u als mantelzorger thuis even tijd voor uzelf of om weg te gaan. Degene voor wie u zorgt gaat ergens naar toe. Dit kunnen voorzieningen zijn waar beroepskrachten, vrijwilligers of beroepskrachten en vrijwilligers samen werken.
Voorbeelden
Dit kan een aparte voorziening zijn zoals:
- een zorghotel
- een zorgboerderij
- een logeerhuis
- een gastgezin
Ook organisaties voor thuiszorg, gehandicaptenzorg, GGZ kunnen bestaande voorzieningen aanbieden zoals:
- dagopvang
- tijdelijke opname in een verpleeg- of verzorgingshuis
- dag- of nachtopvang in een zorgcentrum
- deelname aan een ontmoetingscentrum voor mensen met dementie
- een kinderdagcentrum
Het is soms mogelijk om intensieve zorg te geven.
Respijtzorg is soms gratis, bijvoorbeeld als het om vrijwilligerswerk gaat. Als er wel kosten aan verbonden zijn, kun je die mogelijk vergoed krijgen vanuit de:
Wet maatschappelijk ondersteuning
Dit is mogelijk als de zorgvrager zelf ondersteuning krijgt vanuit de Wmo. In dat geval kun je respijtzorg aanvragen bij de gemeente. Hiervoor geldt een eigen bijdrage van maximaal 17,50 euro per 4 weken.
Wet langdurende zorg
Als de zorgvrager zorg vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) krijgt via een persoonsgebonden budget (pgb), kan vanuit datzelfde budget. Het zorgkantoor moet voor de aangevraagde pgb-logeeropvang de zorgbeschrijving en het zorgcontract goedkeuren.
Jeugdwet
Kinderen met een beperking, stoornis of aandoening kunnen in aanmerking komen voor logeeropvang in een instelling. Je kunt hiervoor een aanvraag doen bij je gemeente.
Zorgverzekeraar van u of van de hulpvrager
Door de zorgverzekeraar. Sommige zorgverzekeraars vergoeden vervangende zorg of een mantelzorgarrangement geheel of gedeeltelijk vanuit de aanvullende verzekering.
Per direct hulp nodig?
Zoek je per direct vervangende zorg? Omdat je er even helemaal doorheen zit? Of omdat je bijvoorbeeld ziek bent en de zorg per direct moet overdragen?
Dan kun je het volgende doen:
- vraag in je omgeving om hulp
- neem contact op met je huisarts of sociaal wijkteam
- neem contact op met mantelzorgondersteuning bij jouw in de buurt
Verschillende zorginstellingen en verpleeghuizen hebben mogelijkheid tot het bieden van crisisopvang. Je huisarts of sociaal wijkteam verpleegkundige kan je hierbij ondersteunen.
Tips
- Vraag mensen in je omgeving om je te helpen, begin klein bijvoorbeeld het doen van een boodschap.
- Vraag bij je zorgverzekeraar en je gemeente wat zij aan mantelzorgondersteuning bieden.
- Vind je het lastig om de zorg over te dragen? Gebruik dan de checklist Overdragen van de zorg
Bron: Mantelzorg.nl
